همونطور که خودت میدونی مهم‌ترین درس رشته تجربی زیسته. درسی که باعث علاقه‌مندی بچه‌ها برای ورود به رشته تجربی بوده و در کنکور از اهمیت بالایی برخورداره (برای رشته‌های تاپ ضریب دوازده داره!). زیست، کلید رسیدن تو به پزشکیه ، پس احترامش رو نگه دار. در این مطلب می‌خوایم روش مطالعه زیست کنکور رو براتون باز کنیم.
مطالعه از کتاب درسی، کمک درسی، جزوه معلم یا فیلم آموزشی؟
مهم‌ترین منبع برای زیست‌شناسی کنکور کتاب درسیه. کتاب درسی باید موبه‌مو و با دقت و ترکیبی خونده بشه. اما برای مسلط شدن روی ابعاد مختلف مفاهیم و تست زدن، داشتن منبعی جامع برای این درس لازمه. اگه تو این درس خیلی احساس ضعف می‌کنی، مشکل زمان داری و یا سرعتت پایینه میتونی از کلاس و فیلم آموزشی استفاده کنی. اگر کلاس رو به عنوان منبع آموزشی برای خودت انتخاب کردی حتما ازش نوت برداری کن و برای مرور، نوت‌برداری‌ها رو بخون. فقط حواست باشه که خودت رو درگیر چند منبع نکنی و یه منبع رو تا آخر انتخاب کن.
اگر می‌خوای کتاب درسی رو توی گوشیت هم داشته باشی، میتونی پی‌دی‌اف زیست شناسی رو از این لینک دانلود کنی.
روش تست زنی زیست کنکور
خوب اولین سوالی که برای بچه‌ها به وجود میاد اینه که زیست شناسی رو فصل به فصل بخونم یا مبحثی؟ در جواب باید گفت هر دو روش خوبه. گرچه برای بالاتر رفتن کیفیت پیشنهاد میشه که مبحثی خونده بشه. اما از این موضوع مهم‌تر اینه که زیست رو با کیفیت بالا بخونی.
یادت نره که زیست درس حفظی نیست، بلکه درسی مفهومیه.
مراحل خوندن پادشاه دروس تجربی یعنی زیست!
۱. روخوانی بخش به بخش
کتاب رو به بخش‌هایی تقسیم کن و هر قسمت رو روخوانی کن. تلاش کن تو این مرحله کلیات مطلب رو یاد بگیری. حواست باشه که درس زیست به دقت، توجه، تلاش و پشتکار زیادی لازم داره.
۲. مطالعه عمیق
بعد از روخوانی نوبت به این مرحله میرسه. سعی کن در مرحله مطالعه عمیق، جمله به جمله کتاب رو برای خودت تجزیه و تحلیل کنی و برای خودت توضیح بدی. یه نکته‌ای که خیلی مهمه اینه که بین مطالعه عمیق و وسواسی خوندن تمایز قائل بشی و درگیر وسواسی خوندن زیست نشی که اگه این اتفاق بیفته به شدت افت می‌کنی.
۳. حل تست‌های آموزشی
بعد از مرحله خوندن عمیق درس، برای یادگیری کامل درس باید به سراغ حل تست‌های آموزشی برید. (منظور از تست آموزشی تستیه که بدون در نظر گرفتن زمان برای دست گرمی و فهمیدن اینکه اون مطلب تو ذهنت تثبیت شده یا نه زده میشه) تو این مرحله تست‌ها رو با دقت کامل تحلیل کن و نکاتش رو یادداشت کن. حاشیه‌نویسی و نوشتن نکات مهم یکی از روش‌های یادگیری درس زیست شناسیه
۴. حل تست‌های سراسری
مرحله بعدی حل تست‌های سراسریه. تست‌ها رو به سه دسته تقسیم کن. آسان، متوسط و سخت. این کار برای داشتن برنامه خیلی مهمه. اگه تو حل تست‌های متوسط و سخت به مشکل خوردی مبحث مربوطه رو مجددا مطالعه کن و دوباره سراغ این تست‌ها برگرد. یادت نره که سریع سراغ پاسخنامه نری و سعی کنی خودت جواب سوال رو پیدا کنی. اگر خیلی سریع سراغ پاسخنامه بری اون تست ارزش آموزشی خودش رو از دست میده.
۵. دوره اجمالی
وقتی یکبار دقیق و عمیق کار مطالعه و تست آموزشی رو انجام دادی، این سری باید کل فصل رو یه دوره‌ی اجمالی انجام بدی و این دفعه تست زمان دار بزنی یعنی اینکه باید تایمر دستت باشه و زمان هر تست رو یادداشت کنی. این کار به مرور زمان بهت کمک میکنه که بتونی تست‌ها رو زیر زمان استاندارد کنکور بزنی که سرجلسه‌ی آزمون با وجود استرس به همون تایم استاندارد برسی.
مطالعه تصاویر زیست شناسی برای کنکور
یکی از قسمت‌های مهم در روش مطالعه زیست کنکور ، مطالعه‌ی اشکال کتاب درسیه. هر ساله تعداد زیادی از سوال‌های درس زیست از بخش شکل‌های کتاب درسی طرح میشه که این سوالا دو تیپ هستن.
تیپ 1: سوال‌هایی که در اون‌ها، یک شکلی مستقیما داده میشه و از می‌خوان که یک بخشی رو نام‌گذاری کنی یا اینکه درمورد اون شکل، موارد درست، نادرست مطرح میشه.
تیپ 2: سوالاتی هستن که شکل رو بهتون نمیدن اما خواسته‌ی سوال از مفاهیم درون شکل‌هاست. مثلا اینکه کدوم لایه‌ی لوله‌ی گوارش، زیر اون یکیه. برای اینکه بتونی خیلی خوب از پس سوالات شکل‌دار بربیای، موارد زیر رو رعایت کن:
۱. هر شکل کتاب رو بارها توی یه کاغذ سفید بکش تا همه جاشو دقیق یاد بگیری
۲. سعی کن بین تصویر و متن درس ارتباط برقرار کنی
۳. شکل‌ها رو به‌طور مقایسه‌ای بخون و تلاشت بر این باشه که علت هر مورد تو شکل رو بفهمی
۴. و در ادامه هم میتونی از کتاب‌هایی که توشون بصورت اختصاصی نکات عکس‌ها نوشته شده استفاده کنی. چند نمونه از شکل‌های مهم رو میتونی در زیر ببینی .
نکاتی از زبان رتبه‌برترها برای موفقیت بیشتر در درس زیست شناسی
- اسامی دانشمندان اسم برده شده تو کتاب درسی و موضوع پژوهش‌هاشون رو بارها مرور کن و ازشون غفلت نکن
- زیست‌شناسی ماهیت متفاوتی نسبت به بقیه دروس تخصصی داره و مثل درس‌های ریاضی و فیزیک قوانین ثابتی نداره. پس مرور و توجه دقیق به متن خیلی احساس میشه.
- به قیدهای کتاب درسی خیلی توجه کن. تو کنکور از قیدها سوالات مهمی میاد
- تمام مباحث مربوط به هر جاندار رو باهم بخون و از خوندن اونا بصورت مجزا و تک‌تک تا حد ممکن پرهیز کن. میتونی برای مرور بهتر، هر جاندار و ویژگی‌هاش رو کنار هم رو چند تا برگه بنویسی تا راحت‌تر مرورشون کنی.
- رتبه‌برترها این درس رو چندین و چند بار مرور کردند. اصلا حد خاصی برای مرور این درس وجود نداره و تا جای ممکن باید این درس رو مرور کنی.
- منبع اصلی زیست‌شناسی کتاب درسی و کنکورهای سال‌های گذشته است. با دقت زیاد سوالات کنکور رو حل و اونا رو تحلیل کن.
نحوه ترکیبی خواندن زیست
برای ترکیبی خوندن زیست، بهترین راه موضوعی خوندن این درسه. در ادامه با طبقه‌بندی مباحث زیست‌شناسی آشنا میشی.
- ژنتیک
- گیاهی
- زیست سلولی و مولکولی، جانوری و بدن انسان
مرحله بعد، اولویت‌بندی مطالعه مباحثه. اول از همه فصل‌های 1 تا 5 زیست دهم رو مطالعه کن. بعد از اون فصل 1 تا 5 زیست یازدهم و در آخر کل فصل‌های زیست دوازدهم به‌جز فصل‌های 3 و 4 رو مطالعه کن. در صورتی که تمام این فصل‌ها رو مطالعه کنی حدود 95 درصد از مباحث سلولی و مولکولی، بدن انسان و جانوری و فناوری نوین رو به سرانجام رسوندی. بعد از این مرحله برو سراغ فصل‌هایی که منحصرا به گیاهی و ژنتیک پرداختن، یعنی فصل 6 و 7 زیست دهم / فصل 8 و 9 زیست یازدهم که مربوط به بخش گیاهی میشه و فصل 6 و 7 زیست یازدهم – فصل 3 و 4 زیست دوازدهم که مربوط به بخش ژنتیک هستند.
۱۰ تکنیک در روش تست زنی زیست
در کنکور برای زیست‌شناسی سه مدل تست داریم که شامل:
۱. سوالات با 4 گزینه‌ی جمله (معمولا یک یا دو خط)
شگرد اصلی طراح تو این مدل سوال اینه قسمتی که اشتباهه به چشم نیاد. یعنی با طولانی‌تر کردن جمله‌ها، حواست رو از موضوع اصلی پرت میکنه. این دسته سوالات چاره‌ای بجز دقت به تک‌تک واژه‌ها نداره.
۲. جاخالی و همانند و برخلاف
در مورد این سوالات برای اینکه سرعتت بالا بره اول قسمت دوم رو بررسی کن. یعنی قسمت قبل همانند و برخلاف رو در نظر نگیر بعد با قسمت اول مقایسه کن.
۳. شمارشی
می‌رسیم به سخت‌ترین دسته سوالات کنکور! نکته‌ی حائز اهمیت اینه که این دسته سوالات نکات و دام‌های زیادی داره و یه سری جمله ساده نیستند که تبدیل به سوال شده باشن. اگر یکی از سوالا رو خوندی و دیدی که به مطلب مربوطش مسلط نیستی سوال رو رها کن. حتی اگه اکثر جمله‌ها رو مطمئن بودی و حتی یه جمله رو مطمئن نبودی هم ریسک نکن.
اما می‌رسیم به تکنیک‌های تست زنی زیست کنکور
- استرس نداشته باش. با داشتن استرس فقط عملکرد خودت رو به شدت ضعیف می‌کنی.
- تو جواب دادن به تست عجله نکن. چون زمان پاسخگویی به سوالات این درس به شدت محدوده. بعضی از بچه‌ها انقدر تو حل سوال‌ها عجله می‌کنن که دقت رو فدای سرعت عمل می‌کنن و به راحتی نمره منفی می‌گیرن. طراحان کنکور هم با طرح سوال‌هایی که سه جواب درست و یک غلط دارن، عجول‌ها رو تو دام می‌ندازن. داوطلب با خوندن اولین گزینه‌ای که درسته، سریع اونو انتخاب میکنه، در حالی که جواب سوال این گزینه نبوده.
- رو سوالات سخت وقت نذار و اول سعی کن سوالات آسون و بعد از اون متوسط رو جواب بدی و در آخر سراغ این دسته سوالات بری. یادت باشه که از نظر کنکور، ارزش سوالات سخت با آسون برابره!
- شکل‌های کتاب درسی رو طی سال به دقت بررسی کن چون تو سوالات کنکور ممکنه شکل بیاد و به قسمتی اشاره کنه و بگه نقش اون قسمت چیه.
- گزینه‌ها رو تا آخر بخون چون تو کنکور ممکنه با گذاشتن تنها یه کلمه در آخر یه جمله، اون گزینه غلط باشه و تو اگه بی‌دقتی کرده باشی نمره منفی بگیری.
- مواظب باشید درگیر این جمله که اگه تست‌ها رو جواب ندم چجوری پزشکی بیارم، نشید. جواب ندادن سوالی که بلد نیستی یا روی اون تسلط کافی نداری هوشمندانه‌ترین کار ممکنه. جواب ندادن بهتر از منفی زدنه!
- همه‌ی گزینه‌ها رو بخون. ممکنه همه‌شون درست باشن! اما یکی از اونا درست‌ترین باشن. پس تو جواب دادن به سوال عجله نکن.
- مراقب تله‌های سوال باش. طراح ممکنه با آوردن کلمات زائد حواس تو رو از موضوع اصلی پرت کنه. یا حتی ممکنه از پیش‌زمینه ذهنیت استفاده کنه. یعنی کاری کنه که تو با دیدن سوال، ذهنت سمت فصل و قسمت خاصی بره، در حالی که در اصل منظور اصلی سوال جای دیگه باشه.
بهترین روش مرور زیست
بعد از یادگیری ٰروش مطالعه زیست کنکور، نوبت مرور اون میرسه. اول از همه کارکرد حافظه رو بطور مختصر یاد بگیر. حافظه انسان سه بخش داره که شامل حافظه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدته. وقتی درسی رو برای اولین بار می‌خونید، در حافظه کوتاه مدت شما ذخیره میشه که اگه مرورش نکنی به زودی فراموش میشه، حتی اگه خیلی روش مسلط شده باشی. در مرحله بعد که درس رو فردای یاد گرفتنش مرور می‌کنی، به مدت یک هفته وارد حافظه بلند مدتت میشه. متاسفانه اگه این مرحله رو انجام ندی بیشتر از 70 درصد مطلب رو فراموش می‌کنی. مرحله بعدی هم بازه‌های مروری یک ماهه و سه ماهه و چهارماهه‌ست که میشه گفت به مدت خیلی طولانی تو ذهنت باقی خواهد موند.
۳ نکته برای مرور زیست شناسی:
۱. اول از همه اینو بدون که مهم‌ترین منبع برای مرور زیست، کتاب درسیه. خط‌به‌خط و جمله‌به‌جمله کتاب میتونه سوال کنکور باشه. از طرف دیگه کتاب‌های کمک درسی، زیادی حجمش بالاست و کمکی بهت نمی‌کنه. میتونی نکات مهم کتاب کمک درسی رو حاشیه کتاب درسیت بنویسی و موقع مرور اونم بخونی.
۲. مطالعه خلاصه‌نویسی‌ها و نکاتی که نوشته شدن، مفیده و میتونه باعث تثبیت هرچه کامل‌تر مطلب بشه.
۳. اگه از اون دسته افرادی هستی که فقط با تست زدن مرور می‌کنی، حواست باشه که این روش، در کنار حفظ آمادگی مطلب خونده شده، یک عیب داره؛ ممکنه جامعیت مطالب، تو مجموعه سوالات رعایت نشده باشه و نکاتی باشه که بین تست‌ها نیومده باشه.
روش جمع بندی زیست
جمع بندی یکی از مراحل مهم در روش مطالعه زیست کنکور به حساب میاد و هدفش دسته‌بندی کردن همه‌ی مطالبه. افرادی که این مرحله رو اصولی و با موفقیت پشت سر بذارن، به نتیجه گرفتن از کنکور نزدیک‌تر میشن. به دلیل اینکه زیست شناسی درسی با حجم زیاده، بنابراین:
۱. اولین مرحله اینه که مشخص کنی چقدر بخش‌های مختلف رو مسلطی تا بتونی زمان مورد نیاز برای مرور و جمع بندی رو پیش‌بینی کنی. اگر میزان تسلطت رو نمیدونی، میتونی از اون فصل یه آزمون بگیری.
۲. در مرحله بعد، باید با توجه به دو ملاک میزان تسلط و ترتیب اهمیت فصل‌ها، اونا رو اولویت‌بندی کنی.
ترتیب اهمیت فصل‌ها:
- انسانی (فصل 1 تا 5 دهم + فصل 1 تا 7 یازدهم به جز گفتارهای آخر هر فصل)
- گیاهی (فصل 6 و 7 دهم + فصل 8 و 9دهم)
- سلولی مولکولی (فصل 1 تا 7 دوازدهم منهای فصل 3)
- جانوری (گفتارهای آخر فصل 1 تا 5 دهم + فصل 1 تا 7 یازدهم + فصل 8 دوازدهم)
- ژنتیک (فصل 6 و 7 یازدهم + فصل 3 دوازدهم)
۳. مرحله آخر، تثبیت نقاط قوت و بر طرف کردن نقاط ضعفه. تو این مرحله باید به مطالب مسلط بشید. خلاصه‌نویسی‌ها، مطالعه کتاب درسی و حاشیه‌نویسی‌ها، اصلی‌ترین کار این مرحله‌ست. بررسی تست‌هایی که در طی سال اونا رو علامت‌دار کردی، جزو کارهای مهمیه که باید انجام بدی. برای مباحثی که تسلط بالا و یا تسلط متوسطی دارید، باید تست‌های تمرینی و آزمونی حل کنید. برای مباحثی که تسلط متوسط رو به پایین داری هم باید تست آموزشی حل کنی تا به مرحله تسلط برسی.
راستی میدونی برای اینکه بتونی زیست امتحان نهایی رو بیست بگیری باید چیکار کنی؟ تو مقاله‌ی مربوط بهش منتظرت هستیم.
