شروع مطالعه علوم و فنون برای کنکور
ادبیات اختصاصی یا همون درس علوم و فنون، شامل بخش‌های سبک‌شناسی و تاریخ ادبیات، عروض و قافیه، آرایه‌های ادبی، قرابت معنایی و لغته. اما نحوه خوندن این درس‌ها برای کنکور:
اگر می‌خوای پی‌دی‌اف کتاب علوم و فنون ادبی رو هم توی گوشیت داشته باشی، میتونی از لینکی که گذاشتیم دانلودش کنی.
مطالعۀ تاریخ ادبیات و سبک شناسی
برای مطالعه علوم و فنون در بخش تاریخ ادبیات و سبک شناسی، تنها چیزی که نیاز نداری، حفظ کردنه. بهترین راه برای دونستن روش تست زنی علوم و فنون ، اینه که بدونی چطور باید این درس رو بخونی. از 30 سوالی که در بخش ادبیات کنکور طرح میشه، 9 سوال به تاریخ ادبیات اختصاص داره و این یعنی که باید روی این بخش سرمایه‌گذاری کرد.
-
مطالب رو پاراگرافی بخون
برای این قسمت، باید اول، هر پاراگراف رو بخونی و برای خودت توضیحش بدی. اینجوری میتونی بخش‌های مهم رو پیدا و هایلایتشون کنی. بخش‌هایی که در توضیح دادنت فراموش میشه، قسمت‌هایی هستن که باید روشون تاکید بیشتری کنی. حواست به اون قسمت‌ها باشه.
-
خلاصه برداری کن
چیزی که برای مطالعه کنکور اهمیت زیادی داره بحث خلاصه برداریه. چون خلاصه‌ها باعث میشن که هر بار برای مرور، زمان کمتری رو اختصاص بدی و در عین حال، بیشترین کیفیت مطالعاتی رو داشته باشی.
بعد از این که به صورت پاراگرافی مطالب رو خوندی، از هر پاراگراف نکات و لغات کلیدی اون پاراگراف رو برای خودت به صورت خلاصه بنویس. حواست باشه برای هر پاراگراف، یک الی دو خط بیشتر خلاصه نویسی نکنی و دچار زیاده‌گویی نشی.
-
مرور خلاصه‌ها یادت نره
یادت باشه که فقط نوشتن خلاصه کافی نیست و باید حتما هفته‌ای یکبار این خلاصه‌ها رو مطاالعه کنی تا بتونی تثبیتشون کنی. بااین کار هم مطالب رو مرور کردی و هم دیگه لازم نیست به کتاب برگردی و از اول همه چیز رو بخونی.
-
دسته‌بندی کن
توی تاریخ ادبیات و مخصوصا توی سبک شناسی، قسمت‌هایی هست که میتونی با دسته‌بندی کردنشون، راحت‌تر بهش مسلط بشی. مثلا میتونی آثار مربوط به یک سبک خاص رو به ترتیب سال دسته بندی کنی. یا اینکه به ترتیب سال، از ابتدای کتاب تا انتها، حوادث مهم، تاریخ رخداد و آثار مهمی که ارائه شده رو به صورت جدولی منظم تنظیم کنی تا بتونی همیشه در کنار هم مطالعه‌شون کنی.
-
مقایسه‌ای بخون
این مرحله، یکی از بهترین روش‌ها توی مطالعه تاریخ ادبیاته که بعد از دور دوم یا سوم مطالعه باید بری سراغش. به این شکل که دو تا سبک رو از یک نظر بررسی میکنی و توی یه جدول، اون‌ها رو باهم مقایسه میکنی. مثلا سبک هندی رو با سبک خراسانی از نظر زبانی بررسی کن و توی جدول کوچیک، ویژگی‌هایی که دارن یا تفاوت‌هاشون رو بنویس. اینجوری میتونی بهتر این مطالب رو یاد بگیری.
-
مصداق پیدا کن
برای هر سبک یا دوره‌ای، یک یا دو نمونه اثر رو در نظر بگیر. حالا قسمت‌هایی از اون اثر رو مطالعه کن و سعی کن مشخصات و ویژگی‌های اون سبک رو توی اون قسمت از اثر پیدا کنی. اینجوی هم به یادگیری خودت کمک میکنی و هم این که بهتر توی حافظه‌ت میمونه.
مطالعه عروض و قافیه
این بخش 6 سوال کنکور رو به خودش اختصاص میده. ضمن این که دو سوال از قافیه و ردیف و یک سوال هم به صورت ترکیبی در کنکور قرار داده میشه که بخش مهمیه و میشه گفت 50 درصد از بچه‌ها، یا براش وقت نمی‌ذارن یا اصلا ازش عبور میکنن. اما این مسئله فقط زمانی پیش میاد که هیچ اطلاعی از نحوه خوندن درستش نداشته باشی. اینجا برات چند تا راهکار در روش تست زنی علوم و فنون توی این بخش داریم.
-
وزن‌های مهم رو بنویس
نوشتن وزن‌های مهم و پرکاربرد و مرور هرروزه‌ش میتونه بهت خیلی زیاد کمک کنه چون تو ریتم و آهنگ وزن رو حفظ میشی و اینجوری وقتی شعری رو میخونی متوجه وزنش میشی.
-
شعرها رو درست بخون
اساسی‌ترین نکته توی بخش عروض و قافیه، اینه که بتونی ابیات رو به درستی بخونی.برای این که بتونی این کار رو بکنی، سعی کن تمام ابیات کتاب درسیت رو مسلط باشی. هم روی خوانش و هم روی معنا. اینجوری به مرور، یاد می‌گیری که چطور باید ابیات مهم رو بخونی.
-
با دستت ضرب بگیر
برای بخش عروض کنکور، فرصت کافی برای تقطیع کردن نداری به خاطر همین باید بتونی از همین الان و از ابتدای شروع کارت، یاد بگیری که وزن‌ها رو با شنیدن تشخیص بدی. ضرب گرفتن روی میز مطابق با وزن و ریتم ابیات، میتونه توی این راه بهت کمک کنه. فقط حواست باشه برای شروع به عنوان تمرین این کار رو انجام بدی و بعد از تمرین طولانی باید ضرب گرفتن رو حذف کنی.
-
سماعی کار کن
ضرب گرفتن، یکی از روش‌های موثر در تشخیص وزن به صورت سماعیه. به مرور زمان، به راحتی میتونی به صورت سماعی، وزن رو تشخیص بدی. نکته مهم اینجاست که توی تست‌ها، حتی اگر تست‌ها ازت اختیار شاعری هم بخواد، میتونی با سماعی اول وزن‌ها رو پیدا کنی و بعد سراغ مرحله بعدی که اختیارات هست بری. هیچوقت تا وزن بیت رو درنیاوردی، سراغ اختیارات یا حتی ابیات دیگه نرو.
-
تست یادت نره
یکی از موثرترین روش‌ها برای تمرین عروض و قافیه، حل تسته. چه تست‌های کنکور سال‌های قبل و چه تست‌های تالیفی میتونه توی این مسیر کمکت کنه. پس ازشون غافل نشو و سعی کن روزانه حداقل ده تست عروض بزنی.
مطالعه آرایه‌های ادبی
آرایه‌های ادبی، مبحثی هست که هفت سوال از کنکور رو به خودش اختصاص میده. اگر بتونی از پس این هفت سوال بربیای، بی‌نهایت توی افزایش درصد این درست موثره. پس حتما به نکاتی که می‌گیم توجه کن!
-
توضیح هر آرایه رو به طور کامل یاد بگیر
مسئله اساسی اینجاست که تا زمانی که نفهمی هر آرایه‌ای چیکار می‌کنه و چه تاثیری توی جمله یا متن داره، نمیتونی اون رو یاد بگیری. پس نکات تئوری مربوط به هر آرایه رو کامل بخون و اگر دوست داشتی برای هر آرایه‌ای که واست دشواره، نکاتش رو فیش‌برداری کن تا بتونی هرروز مرورش کنی و توی ذهنت موندگار بشه.
-
برای هر آرایه یه مثال ساده حفظ کن
برای این که بتونی آرایه‌های نسبتا دشوار رو با یادگیری کامل حفظ کنی، میتونی یه مثال ساده برای اون آرایه در نظر بگیری و اون آرایه رو با اون مثال همیشه به خاطر داشته باشی. اینجوری وقتی به اون آرایه برخورد کنی، به راحتی میتونی با یادآوری مثالش، آرایه مورد نظرت رو پیدا کنی.
مثلا برای آرایه حس‌آمیزی، میتونی «سخن‌های شیرین» رو به عنوان مثال در ذهنت داشته باشی تا هر بار که با چنین مواردی مواجه شدی ، یادت بمونه که این آرایه چی بود و چطور مشخص می‌شد.
-
روی نمونه مثال‌های کتاب مسلط باش
خیلی مهمه که وقتی داری مبحث آرایه رو کار میکنی، بتونی مثال‌های کتاب رو هم تمرین کنی. چون کنکور در چارچوب کتاب طراحی شده و وقتی بتونی مثال‌های کتاب رو به طور کامل و حرفه‌ای مسلط بشی، اون موقع هر بیت یا نثری که جلوت میذارن به راحتی برات قابل تحلیله. اگر توی این بخش ضعیف هستی، اصلا نگران نباش. بهت قول میدیم که با مرور و تمرین بتونی حرفه‌ای بشی.
-
تست حل کن
یکی از بهترین راه‌ها برای روش تست زنی علوم و فنون اینه که بعد از یادگیری برای تثبیت مطالبی که خوندی، تست حل کنی. اینجوری می‌فهمی کجاها اشکال داشتی و میتونی خیلی سریع ضعف‌هایی که داشتی رو به نقطه قوت تبدیل کنی. هر چند روز یکبار توی برنامه‌ت حل تست‌های این بخش رو قرار بده تا بتونی با انواع سوال‌ها و نکاتی که ممکنه توی کنکور باهاش مواجه بشی، آشنا بشی. در نهایت یادت نره از تست‌های زمان‌دار استفاده کنی.
مطالعه قرابت معنایی
بحثی که حدود پنج سوال از تست‌های ادبیات تخصصی رو به خودش اختصاص میده و فقط با یکم تمرین اصولی، میتونه باعث افزایش درصدت از این درس بشه. حالا با ما بیا تا برات بگیم چطور این بخش رو کامل پیش ببری.
-
ابیات رو صحیح بخون
همونطور که برای درک وزن اشعار نیاز داری که ابیات رو صحیح بخونی، برای فهم نکات مهم و مفهوم بیت نیاز داری که بتونی بیت رو کاملا درست بخونی. صحیح‌خوانی بیت، میتونه 50درصد کارت رو راحت کنه تا زودتر به مفهوم بیت دست پیدا کنی. برای این کار هم اول از همه از ابیات کتاب درسی شروع کن. حواست باشه ابیاتی که توی خودارزیابی‌ها مثال زده شده رو فراموش نکنی.
-
مفاهیم کاربردی و مهم در ابیات رو درک کن
همه‌ی بیت‌هایی که ما باهاشون مواجه هستیم، یه معنایی درونشون وجود داره که اگر اون معنی رو پیدا کنی، به خوبی متوجه این نکته میشی که درمورد چی صحبت میشه. از مفاهیمی مثل عشق، رنج، دوری که رایج‌ترین هستن تا مفاهیمی چون عرفان و قدرت‌طلبی و غیره که میتونه کمتر شناخته شده باشه یا حتی تشخیصش دشوار باشه.
باید اول مفاهیم رو کامل یاد بگیری تا بتونی موقع خوندن ابیات متوجه بشی که با چه چیزی مواجهی.
-
تست حل کن
حل تست یکی از بهترین راه حل‌ها برای تکرار و تمرین سریع و منسجمه. با حل هر تست، با نمونه مثال‌های جدیدی آشنا میشی.
حتما روند تست زنی رو هر روز ادامه بده و تا زمانی که حس نکردی توی این مبحث، حرفه‌ای شدی، رهاش نکن. تست‌های زمان‌دار هم فراموش نشه.
مطالعه از کتاب درسی یا کمک درسی و یا جزوه‌های معلم؟
مسئله مهمی که خیلی از بچه‌ها باهاش همیشه درگیرن، اینه که نمیدونن از کجا شروع کنن به خوندن. نمیدونن که باید کدوم یکی رو اولویت قرار بدن. خیلی‌ها، با کتاب‌های کمک درسی شروع میکنن و اون‌ها رو منبع خودشون قرار میدن. خیلی‌ها هم فقط کتاب درسی می‌خونن و بعضی‌ها هم هر سه رو دنبال میکنن. حتی عده‌ای از بچه‌ها، فقط از فیلم‌های آموزشی کمک میگیرن. پیشنهاد ما بهت اینه که اول از همه توجه داشته باشی که چارچوب کنکور، کتاب درسیه. پس در درجه‌ی اول باید تکیه کامل بر کتاب درسیت داشته باشی و یک یا دو دور خیلی خوب اون رو بخونی. از مباحث و جزوات معلم، میتونی در راستای فهم بهتر مطالب استفاده کنی و حتی توی حاشیه یا خلاصه‌نویسی ازشون بهره بگیری.
کتاب‌های کمک درسی، در مرحله‌ی سوم و چهارم به دادمون میرسن. اونجایی که یکسری از نکات مهمی هست که نیاز به توضیح بیشتر داشته و یا حتی برای حل نمونه مثال‌ها و تمرینات و تست‌های متنوع بهشون نیاز داری.
فیلم‌های آموزشی هم مثل کتاب‌های کمک درسی و جزوه‌های معلم، فقط در راستای فهم و درک بیشتر مطالب میتونن کمک کننده باشن و نمیتونن اساس مطالعه قرار بگیرن. پس حتما از هر دو یا سه منبع استفاده کن اما پایه و اساس خوندنت رو کتاب درسی قرار بده.
مطلب پیشنهادی: لیست بهترین اساتید علوم و فنون ادبی
چند تکنیک برای روش تست زنی علوم و فنون
یکی از مهمترین راهکارها برای روش مطالعه علوم و فنون ادبی کنکور ، تکنیک‌های تست زنی این درسه. پس با ما همراه باش تا یه سری تکنیک به درد بخور برات بگیم.
-
تعدادی حل کن
هر روز برای خودت تعدادی تست از هر مبحث در نظر بگیر (مثلا ده تا) و اون‌ها رو انجام بده. بهتره که برای شروع کار اصلا زمان نذاری و با آرامش و با هدف یادگیری حلشون کنی.
-
تحلیل تست‌ها فراموش نشه
قسمت مهمی از تست زدن، به تحلیل تست برمی‌گرده که میتونه کاملا مفید باشه چون عیب و کاستی‌هات رو به نمایش میذاره. پس تلاش کن که همه تست‌ها، هم سوال و هم گزینه‌ها، تحلیل بشن.
-
پاسخ‌های تشریحی تست‌ها رو بررسی کن
وقتی تست‌ها رو همراه با پاسخ تشریحی‌شون تحلیل میکنی، یکسری اطلاعات و نکات جدیدی ممکنه برات مشخص بشه که تا قبل از اون باهاش مواجه نبودی. پس سعی کن تا حد ممکن، تست‌هایی رو حل کنی که پاسخ تشریحی دارن.
-
از تست‌های تالیفی معتبر کمک بگیر
وقتی برای یادگیری، تست حل میکنی، باید از تست‌های تالیفی استفاده کنی. برای این کار میتونی از کتاب‌هایی که تست‌های طبقه‌بندی شده دارن استفاده کنی تا بتونی قدم‌به‌قدم پیش بری و پیشرفت کنی. تست‌های کنکور سال‌های قبل، برای ماه‌های پایانی مناسب هستن. زودتر سراغش نرو.
-
تست زمان‌دار حل کن
وقتی چند ماه روی مباحث کار کردی میتونی برای تست زدن، زمان مشخص کنی. اگر فردی هستی که دچار اضطراب میشی، برای حل هر تست، زمان زیادی در نظر بگیر که از نظر خودت مناسبه و به مرور، از اون مقدار زمانی که در نظر گرفتی، کم کن و زمان هر تست رو به زمانی که برای هر تست در کنکور اختصاص داده شده، برسون.
بهترین روش مرور و جمع بندی علوم و فنون
برای این بخش، بهترین کار اینه که از خلاصه‌هات استفاده کنی. چون مطالب مهم و کلیدی‌ای هستن که به دست تو نوشته شدن و میتونه به فهم و تثبیت بیشتر اون مطالب کمک کنه.
اگر از افرادی هستی که با خلاصه‌نویسی میونه‌ی خوبی نداری، بهتره برای مرور علوم و فنون، تست‌های زیادی حل کنی. از هر مبحث و درس، تعدادی تست رو در نظر بگیر و با حل تست و بررسی پاسخ‌های تشریحی تست‌ها، مطلب رو برای خودت مرور کن. همینطور میتونی از هر دو روش به صورت همزمان استفاده کنی.
در ماه آخر هم برای خودت تست‌های کنکورهای سال قبل رو در حالت شبیه ساز کنکور، حل کن و بعد اون‌ها رو مورد تحلیل قرار بده.
روش مطالعه علوم و فنون ادبی کنکور در سه ماه آخر
سه ماه آخر کنکور، از مهمترین زمان‌ها برای جمع بندی علوم و فنونه. اگر تا این لحظه تونسته باشی که طبق برنامه، مفاهیم و مطالب کتاب علوم و فنون رو خونده و کار کرده باشی، قطعا الان چیزی که نیاز داری تست و تحلیل اون‌هاست.
برای حل تست، باید یه زمان‌بندی مشخص داشته باشی. به این شکل که حتما هر هفته یکبار از تمام این مباحث تست حل کنی و به صورت تشریحی اون‌ها رو تحلیل کنی. نکاتی که توشون ضعف داری رو یادداشت کنی و بیشتر براشون زمان بذاری و زمانی که برای نقاطی که حس میکنی به طور کافی مسلط شدی می‌گذاری رو برای نقاط ضعفت بذاری.
برای امتحان نهایی، مقاله‌ی روش مطالعه صحیح علوم و فنون ادبی برای امتحان نهایی رو بخون.
