سلام همراه عزیز! به مقاله معرفی رشته زبان و ادبیات فارسی خوش اومدی. من معصومه داریوش، دانشجوی رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه فرهنگیان هستم و در این مقاله قراره درمورد رشته ادبیات و آموزش ادبیات بیشتر با هم صحبت کنیم. پس اگر به این حوزه علاقه مندی، تا انتهای مقاله همراهم باش.
معرفی رشته زبان و ادبیات فارسی
در رشته ادبیات بیشتر از هر رشته دیگه‌ای به مطالعه متون نظم، نثر، به خصوص فارسی کهن می‌پردازیم و علاوه بر اون، به تاریخ ادبیات، دستور زبان فارسی، عروض و قافیه، ادبیات معاصر و نقد ادبی هم توجه میشه. جزئیات واحدهای این رشته و دروس در دانشگاه‌های مختلف باهم متفاوته اما به صورت کلی، مهم‌ترین واحدهای درسی در این رشته عبارتند از: شاعران سبک خراسانی، شاعران سبک عراقی، شاعران سبک هندی، ناصر خسرو، نظامی، خاقانی، سعدی، حافظ، مولوی، تاریخ زبان فارسی، تاریخ ادبیات فارسی، زبان‌شناسی که به شیوه به وجود اومدن زبان می‌پردازه، عرفان و تصوف، سبک شناسی نظم و نثر فارسی، زبان عربی و نقد ادبی.
آخرین رتبه قبولی رشته زبان و ادبیات فارسی
نمونه کارنامه قبولی رشته زبان و ادبیات فارسی:
دروس دانشگاهی رشته زبان و ادبیات فارسی
حتما برات سوال پیش اومده که باید به کدوم درس‌های مدرسه علاقمند باشی تا بتونی به این گرایش در دانشگاه علاقه نشون بدی. همونطور که میدونی، اول از همه باید به ادبیات فارسی سال‌های متوسطه دوم و درس‌هایی مثل عروض و قافیه، آرایه‌های ادبی و تاریخ ادبیات علاقه داشته باشی. کسی که ادبیات میخونه باید به این درس‌ها علاقمند باشه. خیلی مهمه که برای رشته‌ی ادبیات، به تاریخ علاقه داشته باشی چون تاریخ ادبیات یک درس بسیار مهم در دوره دانشگاهه. همینطور درس زبان عربی برای این رشته اهمیت داره چون علاوه بر اینکه گذروندن چهار واحد زبان عربی، اجباریه، متون عربی در بین متن‌های نظم و نثر قدیمی هم وجود داره که برای فهم اون‌ها باید دانشی در زمینه عربی داشته باشی. البته دانش بالایی لازم نیست اما باید بتونی علاقمند باشی.
ادامه تحصیل
امکان ادامه تحصیل در این رشته هم در مقطع ارشد و هم در مقطع دکترا در این رشته وجود داره. گرایش‌هایی که در این رشته میتونی انتخاب کنی از این دسته: ادبیات کودک و نوجوان، ادبیات محض، ادبیات پایداری، ادبیات تطبیقی، ادبیات عامه، ادبیات عرفانی، ادبیات حماسی و نقد ادبی. با توجه به گرایشی که در ارشد انتخاب کردی، میتونی در دوره دکترا هم با توی گرایش‌های اون رشته، ادامه تحصیل بدی.
این رشته در دوره کارشناسی، چهار سال، در کارشناسی ارشد، دو تا سه سال و در دوره دکتری، حدود چهار سال زمان می‌گیره.
شرط موفقیت در این رشته
کسی که در این رشته موفق میشه، باید روحیه مطالعه‌گری داشته باشه. چون ابزار کار رشته ادبیات بیشتر با کتاب و کتابخونه است. یعنی فضای کار عملی در این رشته کمه و چیزی که مهمه مطالعه کتب مختلفه. از اونجایی که منابع این رشته زیاده، اگر کسی علاقمنده باید خودش رو غرق در آثار مختلف بکنه. مثلا در جایی از دروس میبینیم که در یک دوره خاصی، در شعر، خلل ایجاد شده. حالا این نکته خیلی مهمه که فرد علاقمند، به مطالعه و بررسی این خلل‌ها و نواقصی که ایجاد شده در بین متون و کتاب‌های دیگه بپردازه. در نتیجه برای موفقیت در این رشته باید به مطالعه علاقمند باشی.
مهارت‌هایی که در این رشته کسب میشه
توانایی بررسی یک نمونه ادبی از جنبه‌های مختلف مثل سبک شناسی، ویژگی‌های فکری، فضای حاکم بر اون جامعه که شاعر به سمت سرودن یا نوشتن سوق داده شده. آشنایی با دستور زبان، به دست آوردن مهارت در ویرایش یک متن ادبی و ویراستاری، نقد و تحلیل متون ادبی از جمله مهارت‌هایی هستن که در این رشته کسب می‌کنی.
مطلب پیشنهادی: معرفی رشته حقوق
زمینه‌های شغلی این رشته
کارشناس ادبیات بعد از پایان دانشگاه میتونه در روزنامه‌ها و مجلات مختلف، به صورت علمی و ادبی ویراستاری کنه یا حتی سردبیر و نویسنده مجلات و روزنامه‌ها بشه. درآمد این کار بستگی به حجم کار، نوع کار، رسمی بودن محل کار و حتی توانایی فرد داره، اما به صورت متوسط برای یک فرد تازه‌کار، ویراستاری هر صفحه، به صورت میانگین چیزی بین 1500 و 2000 تومانه. که البته متغیره.
از جمله کارهای دیگه، نگارش و تولید محتواست. کسی که در حوزه ویرایش و نوشتن تسلط داره، میتونه با مجموعه‌های مختلفی همکاری کنه و در زمینه‌های مختلف تولید محتوا کنه. این کار با توجه به حجم کار و نوع محتوایی که تولید میشه، بسیار متغیره و به شرایط مجموعه، نوع تولید محتوا و غیره بستگی داره.
تدریس:
از جمله مشاغل دیگه، تدریس در این رشته‌ست. میتونی به صورت معلمی به شکل رسمی یا خصوصی در این رشته به تدریس بپردازی. با توجه به شرایط تدریس هم، درآمد متفاوتی داری که اگر به شکل حق‌التدریس فعالیت کنی، درآمد کمتری داری و اگر استخدام رسمی یا معلم خصوصی باشی، درآمد ثابت و بیشتر کسب می‌کنی. درآمد معلم بودن، با توجه به قوانین تازه تثبیت شده، چیزی بین 6 تا 12 میلیونه که با توجه به نوع سابقه کار و مدرک تحصیلی متفاوت میشه. تدریس خصوصی هم بستگی به توانایی فرد، شهرتش و تعداد شاگردهاش متفاوت میشه.
علاوه بر این‌ها، دانشجوهای مقاطع بالاتر میتونن به صورت تدریس در دانشگاه‌ها درآمد کسب کنن. یا به صورت استاد حق‌التدریس که درآمد کمتری داره یا به صورت استاد استخدام رسمی که درآمد بیشتری داره که اگر فرد بتونه عضو هیئت علمی دانشگاه هم بشه، درآمدش بیشتر و چیزی حدود 15 تا 25 میلیون کسب میکنه. البته جذب شدن در هیئت علمی دانشگاه، کار سختیه و حتما باید تا مدرک دکترا تحصیل کرده باشی و رتبه خوبی در ارشد و دکترا چه در مصاحبه‌ها و چه در آزمون‌ها کسب کرده باشی. داشتن مدال‌های ادبی، داشتن مقاله و کتاب در زمینه مرتبط و تسلط به زبان انگلیسی از جمله فاکتورهایی هستن که در جذب هیئت علمی شدن موثره. افراد میتونن در صورت فراخوان وزارت علوم، رزومه خودشون رو برای درخواست هیئت علمی بفرستن و در صورت معتبر بودن، میتونن به انتخاب این مجموعه، عضو هیئت علمی بشن.
به صورت کلی در زمینه استخدام، کارشناس ادبیات یا ارشد و دکترا میتونه در آموزش و پروش، در ادارات مختلف فرهنگی با سمت‌های مختلف مثل شهرداری‌ها یا کانون‌های پرورش فکری استخدام بشه.
خوداشتغالی:
در زمینه خوداشتغالی در این رشته میشه به تاسیس یک نشریه خاص توسط خود فرد اشاره کرد، حالا یا به صورت اینترنتی یا حضوری. یکی از این مجلات معتبر که چند فرد تحصیل کرده در این حوزه در این مجله فعالیت میکنن، مجله ترجمان هست. این مجله در حوزه موضوعات مختلف ادبی تولید محتوا میکنه و اطلاعات خوبی به مخاطب میده.
همینطور یک کارشناسی ادبیات میتونه سایتی طراحی کنه که به بررسی شعرها بپردازه. مثلا سایت گنجور که آثار تمامی شعرا همراه با بررسی و تحلیل و وزن اشعار در اون هست و یک نمونه کارآفرینی موفق محسوب میشه.
معلم خصوصی بودن چه در زمینه ادبیات و چه در زمینه کنکور، یک زمینه خوداشتغالی محسوب میشه.
چه زمانی در این رشته میتونیم به درآمد برسیم؟
کسی که داره آموزش ادبیات میخونه، چون در دانشگاه فرهنگیان داره تحصیل میکنه، بهش حقوق دانشجویی تعلق می‌گیره و این حقوق دانشجویی، در سال 1401 چیزی حدود دو میلیون و ششصده. دواقع پنج میلیون و ششصده که با وجود کسری‌ها برای بازنشستگی، به این مبلغ می‌رسه. برای سایر فعالیت‌ها در این حوزه با توجه به زمینه کاری که انتخاب کنی، رقم دریافتی متفاوتی خواهی داشت.
تفاوت آموزش ادبیات در دانشگاه فرهنگیان با ادبیات فارسی در دانشگاه روزانه
باید بگم که تفاوت خاصی ندارن فقط در جزئیات متفاوتن. وقتی در دانشگاه روزانه و سراسری ادبیات فارسی می‌خونی، واحدهای ادبیاتی، بیشتر از افرادی هست که در حال تحصیل این رشته در دانشگاه فرهنگیانن. کسی که آموزش ادبیات میخونه، علاوه بر این که قراره یک کارشناسی ادبیات بشه، قراره معلم هم بشه. در نتیجه نیاز داره یکسری دروس رو مطالعه کنه که به معلم بودنش هم کمک کنه. مثل دروس تربیت و روانشناسی (مثلا کتاب نظریه‌های یانکی) علاوه بر این، کسی که در دانشگاه فرهنگیان داره تحصیل میکنه، قطعا معلم میشه در نتیجه از ترم‌های پنج و بالاتر به صورت حضوری میره در مدارس مختلف و یکسری از واحدهای عملی کارورزی رو می‌گذرونه که دانشجوی ادبیات فارسی در دانشگاه روزانه نخواهد داشت.
معایب و مزایای این رشته
حجم مطالب در این رشته زیاده و منابع بسیار گسترده هستن. همینطور دروس به خاطر شباهت‌هایی که بهم دارن، تا حدی خسته‌کننده‌ان. امکان مهاجرت هم در این رشته بسیار محدوده. در نتیجه اگر کسی واقعا قصد مهاجرت داره، بهتره این رشته رو انتخاب نکنه. این رشته مثل بسیاری از رشته‌های دیگه علوم انسانی، اون جایگاه خودش رو در جامعه از دست داده و در حاشیه‌ست و جزو رشته‌های تاپ نیست. اما بهتره ذهنمون رو روی مباحثی بذاریم که علاقه داریم و رشته‌ای رو انتخاب کنیم که مسیر آینده‌مون از اون می‌گذره و آدم اون رشته و کار هستیم.
اما این رشته بی‌نهایت زیباست. اگر واقعا علاقمند باشی، احساس خستگی نمی‌کنی. اگر آموزش ادبیات بخونی، معلم میشی و ارتباطت با نسل جوان بخشی از کارت میشه و به روحیه‌ت بسیار کمک میکنه. همینطور این رشته روی زندگی هم خیلی تاثیر میذاره و نکاتی که یاد می‌گیری، بسیار در زندگی کاربردیه. مثلا اگر کسی بتونه حرف‌های سعدی رو درک کنه میتونه زندگیش رو هم متفاوت رقم بزنه.
مهاجرت
همونطور که از اسم این رشته مشخصه، این حوزه یه رشته داخلیه. برخی دانشگاه‌های کشورهای مختلف به صورت محدود در یکسری شاخه‌های خاص این امکان رو دارن که دانشجو در این رشته پذیرش کنن. مثلا در رشته زبان‌شناسی، این امکان وجود داره که به بررسی شاخه‌هایی از زبان در هر یک از زبان‌های دنیا بپردازه. در خارج از کشور در حوزه علوم انسانی یکسری پژوهش‌هایی درمورد مولانا یا سعدی انجام شده که جنبه‌های مختلف شعری این شعرا، بررسی شده. در نتیجه امکان ادامه تحصیل به این شکل برات فراهم میشه.
مطلب پیشنهادی: معرفی رشته اقتصاد
تصورات غلط در مورد این رشته
کسی که ادبیات میخونه، آدم احساساتی‌ایه یا کسیه که قراره حتما شاعر یا نویسنده بشه. این تصور اشتباهیه. اگر قراره بیای این رشته تا شاعر یا نویسنده بشی، اشتباهه. با خوندن این رشته شاید یک متخصص ادبیات بشی اما یک شاعر یا نویسنده نمیشی. این دو مقوله جداست. همینطور صرفا علاقه داشتن به شعر باعث نمیشه که این رشته رو انتخاب کنی. ممکنه فردی باشی که در اوقات فراغت از خوندن شعر لذت ببری اما این دلیل نمیشه که این رشته رو انتخاب کنی. حتما به این نکته توجه کن.
