یکی از مهم‌ترین تصمیماتی که یک دانش‌آموز در طول تحصیل خود می‌گیره، انتخاب رشته در شروع سال دهمه. تصمیمی که آینده دانش‌آموز رو تحت تاثیر قرار میده و اگر انتخاب اشتباهی انجام بشه، تبعات جبران ناپذیری داره. این تصمیم، آینده تحصیلی، شغلی و اجتماعی رو تحت تاثیر قرار میده. در این مطلب سعی کردیم کمی این مسیر رو براتون آسون کنیم.
تفاوت‌های رشته نظری و فنی‌حرفه‌ای
دانش آموزها می‌تونن وارد یکی از رشتههای فنی و حرفه‌ای، کار و دانش و یا رشتههای نظری که شامل علوم تجربی، علوم انسانی، علوم و معارف اسلامی و ریاضی و فیزیک هست، بشن. ولی سوالی که برای اکثر دانش‌آموزها و والدین اونا پیش میاد اینه که رشتههای نظری رو انتخاب کنم یا فنی و حرفه‌ای؟ بنابراین برای گرفتن تصمیم بهت، در این مطلب تفاوت‌های اونا رو به طور اجمالی براتون بیان می‌کنیم.
1- دانش آموزهایی که رشتههای نظری رو انتخاب می‌کنن، وارد دبیرستان میشن و دانش‌آموزهایی که رشتههای فنی و حرفه‌ای و یا کارودانش رو انتخاب می‌کنن، وارد هنرستان میشن.
2- دانش‌آموزهای رشتههای فنی‌و‌حرفه‌ای زودتر از دانش‌آموزهای رشتههای نظری وارد بازار کار میشن، چون مدت زمان تحصیلشون برخلاف رشتههای نظری کمتره، به طوری که کمترین مدت زمان تحصیل در آموزش عالی، برای رشتههای نظری چهار سال، ولی برای رشتههای فنی‌و‌حرفه‌ای 2 ساله.
3- تو هنرستان‌ها مطالب تئوری کمتر از دبیرستان‌ها تدریس میشه، در عوض کارگاه‌ها و کارهای عملی این رشته‌ها، خیلی بیشتر و متفاوت‌تر از دبیرستان‌هاست.
ملاک‌های انتخاب رشته نهم به دهم
بسیاری از دانش‌آموزان و خانواده‌هاشون در این دوران دچار احساس سردرگمی هستند، چرا که ملاک‌های انتخاب رشته بسیار زیاده و باید به همه جوانب اون به دقت توجه بشه و از تصمیم عجولانه و بدون شناخت جلوگیری بشه.
شناخت رشتههای مختلف و بازار کار اونا، استعداد و توانایی و همینطور علاقه خود دانش‌آموز، اهمیت زیادی داره. از عواملی که روی این تصمیم تاثیر داره، ملاک‌های درونی مثل: اعتقادات و تجربیات دانش آموز، علاقه و اهداف دانش‌آموز و… است. همچنین عامل دیگه، ملاک بیرونیه، مثل: بازار کار و ظرفیت پذیرش رشتههای دانشگاهی مربوط به رشته دبیرستان و افراد تاثیرگذار، خانواده‌ها و مدرسه.
فرایند انتخاب رشته که بعد از دادن امتحانات خرداد ماه سال نهم انجام میشه، بهتره که به شکل صحیح و به دور از هیجان و نظر سطحی دانش‌آموز باشه. به طور کلی در این فرایند، ملاک‌های مختلفی تاثیر داره که شامل موارد زیره:
۱. نمرات سه سال متوسطه اول
۲. آزمون‌های مشاوره‌ای
۳. نظر دبیران دانش‌آموز
۴. نظر والدین دانش‌آموز
۵. نظر خود دانش آموز
۶. نظر مشاور تحصیلی مدرسه
علوم انسانی
این رشته با توجه به اسمش مربوط به علوم انسانی و اجتماعیه. دانش‌آموزان این رشته باید حفظیات خوبی داشته باشند چون غالب درس‌های این رشته حفظی هستند. شرط موفقیت در این رشته پیدا کردن پیوستگی مفهومی و ارتباط منطقی بین مطالب حفظیه.
شرایط ورود به رشته علوم انسانی
- مجموع نمرات زبان و ادبیات فارسی، عربی و مطالعات اجتماعی در پایه‌های هفتم، هشتم و نهم بدون ضریب باید بالاتر از 42 باشه.
- مجموع نمرات درس‌های زبان و ادبیات فارسی با ضریب 4، مطالعات اجتماعی با ضریب 3 و درس عربی با ضریب 2 در سه پایه متوسطه اول، باید بالای 378 باشه
- معدل هم باید حداقل 14 باشه
درس‌های رشته علوم انسانی
درس‌های اصلی این رشته شامل ادبیات، عربی، زبان انگلیسی، دین و زندگی، علوم و فنون ادبی، جغرافیا، جامعه شناسی، اقتصاد، منطق، ریاضی و آمار، روانشناسی، فلسفه و تاریخ میشه.
رشتههای دانشگاهی علوم انسانی
این رشته در سال‌های اخیر، متقاضیان زیادی پیدا کرده و رقابت سنگینی برای ورود به دانشگاه داره. بیشترین تعداد رشتههای دانشگاه فرهنگیان در رشته علوم انسانیه که خودش عاملی برای بالا بودن شرکت کننده‌ها در کنکور این رشته است. در دفترچه انتخاب رشته گروه علوم انسانی امکان انتخاب رشتههای آموزش ابتدایی، آموزش الهیات، آموزش عربی، آموزش تاریخ، آموزش جغرافیا، آموزش علوم اجتماعی، آموزش مشاوره و راهنمایی، آموزش زبان و ادبیات فارسی، حقوق، حسابداری، مدیریت‌های مالی – بازرگانی – دولتی – بیمه و کسب و کارهای کوچک، روانشناسی، علوم تربیتی، کارشناسی ارشد علوم قضایی، روابط عمومی، علوم تربیتی و مشاوره وجود داره.
علوم تجربی
علوم تجربی، پرمتقاضی‌ترین رشته‌ایه که همه ساله داوطلبان زیادی در کنکور داره. دانش‌آموزانی که این رشته رو انتخاب می‌کنن، باید خودشون رو برای یک رقابت تمام عیار آماده کنند، چون اگه رشتههای علوم پزشکی رو رشتههای اصلی در نظر بگیریم، تنها 2 تا 4 درصد امکان قبولی وجود داره. این مقدار حتی با وجود دوره‌های شهریه‌پرداز دانشگاه‌های دولتی و یا دانشگاه آزاد هم تغییر چندانی نمیکنه.
شرایط ورود به رشته علوم تجربی
- مجموع نمرات ریاضی و علوم تجربی در پایه‌های هفتم، هشتم و نهم بدون ضریب، باید بالاتر از 42 باشه.
- مجموع نمره‌های درس‌های ریاضی و علوم تجربی با ضریب سه، در سه پایه بالاتر از 252 باشه
- معدل هم باید حداقل 14 باشه
درس‌های رشته علوم تجربی
درس‌های اصلی این رشته شامل ادبیات، عربی، زبان انگلیسی، دین و زندگی، فیزیک، شیمی، زیست شناسی و زمین شناسی میشه.
رشتههای دانشگاهی علوم تجربی
در گروه علوم تجربی رشتههای علوم پزشکی قرار دارند که شامل دکترای عمومی پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی و کارشناسی‌های بینایی‌سنجی، پرستاری، کاردرمانی، علوم آزمایشگاهی، اعضای مصنوعی و وسائل کمکی، مامایی، فوریت‌های پزشکی، فیزیوتراپی، تکنولوژی اتاق عمل، هوشبری، گفتار درمانی، تکنولوژی پرتوشناسی (رادیولوژی)، پرتو درمانی، علوم تغذیه، ساخت پروتزهای دندانی، شنوایی سنجی و مهندسی‌های بهداشت حرفه‌ای، محیط و عمومی میشه. رشتههای غیر علوم پزشکی شامل دکترای عمومی دامپزشکی و بیوتکنولوژی و کارشناسی‌های زیست شناسی سلولی و مولکولی (ژنتیک)، علوم آزمایشگاهی دامپزشکی، مديريت خدمات بهداشتي درماني، ميكروبيولوژي، روانشناسی، شيمي كاربردي و محض، مدیریت‌های دولتی – بازرگانی – صنعتی، حسابداری و.. است.
ریاضی فیزیک
همونطور که از اسم این رشته مشخصه، مناسب افرادیه که علاقه زیادی به درس‌های ریاضی و فیزیک دارند و در آینده دوست دارند که مهندس بشند. در این رشته درس‌های محاسباتی زیادی مثل هندسه، حسابان و ریاضی وجود داره و دانش آموز باید توانایی زیادی تو محاسبات و تجزیه و تحلیل ذهنی داشته باشه تا بتونه موفق بشه.
شرایط ورود به رشته ریاضی فیزیک
- مجموع نمرات ریاضی و علوم تجربی پایه‌های هفتم، هشتم و نهم، بدون ضریب باید از 42 بیشتر باشه
- مجموع نمره‌های درس‌های ریاضی و علوم تجربی با ضریب سه، در سه پایه بالاتر از 252 باشه
- معدل هم باید حداقل 14 باشه
درس‌های رشته ریاضی فیزیک
درس‌های اصلی این رشته شامل ادبیات، عربی، زبان انگلیسی، دین و زندگی، فیزیک، شیمی، حسابان، هندسه، آمار و احتمال، ریاضیات گسسته و زمین شناسی میشه.
رشتههای دانشگاهی ریاضی فیزیک
این رشته یکی از وسیع‌ترین رشتههای دانشگاهی رو داره که شامل رشتههای مهندسی زیره: مهندسی برق، مهندسی مکانیک، مهندسی کامپیوتر، مهندسی صنایع، مهندسی پزشکی، مهندسی انرژی، مهندسی شهرسازی، مهندسی شیمی، مهندسی عمران، مهندسی مواد و متالوژی، مهندسی نفت، مهندسی هوافضا و رشتههای شناور مانند حسابداری، مدیریت بازرگانی، مدیریت دولتی، مددکاری اجتماعی و اقتصاد.
علوم و معارف اسلامی
این رشته برای دانش‌آموزهایی مناسبه که به مباحث اسلامی مثل فقه و تفسیر قرآن و حوزه ادبیات عربی علاقه دارند و همینطور در حفظیات قوی هستند. به خاطر نزدیکی این رشته با علوم انسانی، دانش‌آموزهای این رشته می‌تونن در کنکور سراسری رشته انسانی شرکت کنند.
شرایط ورود به رشته علوم و معارف اسلامی
- حداقل معدل باید 14 باشه
- مجموع نمرات درس‌های زبان و ادبیات فارسی، عربی و مطالعات اجتماعی در سه سال هفتم، هشتم و نهم، بالاتر از 42 باشه
- مجموع نمرات درس‌های زبان و ادبیات فارسی با ضریب 4، درس مطالعات اجتماعی با ضریب 3 و درس عربی با ضریب 2 بالای 378 باشه
درس‌های رشته علوم و معارف اسلامی
درس‌های اصلی این رشته به شرح زیره: ادبیات، عربی، زبان انگلیسی، دین و زندگی، اصول و عقاید، منطق، جامعه شناسی، اقتصاد، ریاضی و آمار، علوم و فنون ادبی، احکام، اخلاق اسلامی، علوم و معارف قرآنی، تاریخ اسلام، روان شناسی، فلسفه، روش استنباط احکام و جریان شناسی اندیشه‌های معاصر ایران.
فنی و حرفه‌ای
دانش آموزانی که به کارهای علمی و فنی علاقه دارند، این رشته براشون مناسبه. رشته فنی و حرفه ای دارای چهار زیر گروه مدیریت و خدمات، کشاورزی، هنر و صنعته. از طریق این رشته میشه تقریبا به همه‌ی رشتههای تحصیلی رشته ریاضی و فیزیک تو دانشگاه راه پیدا کرد، با این تفاوت که به خاطر ضعف محسوس علمی تو مقطع کارشناسی ارشد کار سخت میشه. ولی باید اینو در نظر گرفت که به خاطر توانایی بالای فنی، این دانش‌آموزان به راحتی جذب بازار کار میشن.
شرایط ورود به رشته فنی و حرفه ای
- معدل بالای 12 باشه
- جمع نمره‌های ریاضی، علوم تجربی و کار و فناوری پایه‌های هفتم، هشتم و نهم، بالاتر از 30 باشه
- نمره ریاضی بالای 10 باشه
رشتههای زیرگروه‌های مختلف فنی و حرفه‌ای
گروه مدیریت و خدمات
حسابداری، تربیت کودک، تربیت بدنی، حمل و نقل و ناوبری.
گروه صنعت
الکتروتکنیک، الکترونیک، الکترونیک و مخابرات دریایی، شبکه و نرم افزار رایانه، مکانیک موتورهای دریایی، ساختمان، سرامیک، صنایع شیمیایی، صنایع نساجی، متالورژی، معدن، مکاترونیک، صنایع فلزی، تاسیسات مکانیکی، مکانیک موتورهای دریایی، مکانیک خودرو، ماشین ابزار، صنایع چوب و مبلمان و چاپ.
گروه کشاورزی
امور باغی، امور زراعی، امور دامی، ماشین‌های کشاورزی و صنایع غذایی.
هنر
فتو گرافیک، طراحی دوخت، معماری داخلی، صنایع دستی، انیمیشن (پویا نمایی)، تولید برنامه تلویزیونی، گرافیک، نقاشی، موسیقی نوازندگی ساز جهانی، موسیقی نوازندگی ساز ایرانی، نمایش، نقشه کشی معماری.
کار و دانش
این رشته از جوانب زیادی به رشته فنی و حرفه‌ای شباهت داره. اما تو این رشته میشه گرایش‌های جزئی‌تر رو انتخاب کرد. دانش‌آموزهای رشته فنی و حرفه‌ای درس سخت‌تری نسبت به کار و دانش می‌خونن، ولی واحدهای کارگاهی دانش‌آموزهای کار و دانش بیشتره.
شرایط ورود به رشته کار و دانش
- مجموع نمرات درس‌های ریاضی و کار و فناوری پایه‌های هفتم، هشتم و نهم، بدون احتساب ضریب، کمتر از 36 نباشه و با در نظر گرفتن ضریب 2 برای درس ریاضی و ضریب 3 برای درس کار و فناوری، مجموع نمرات بالای 180 باشه.
- معدل بالای 12 باشه.
رشتههای مختلف کار و دانش
تعمیر موتورهای دیزلی دریایی، برق ساختمان، ماشین‌های الکتریکی، الکترونیک صنعتی، برق صنعتی، تعمیر لوازم خانگی، سیستم‌های صوتی و تصویری، برنامه‌نویسی پایگاه داده، نقشه‌کشی ساختمان، تزئیات داخلی ساختمان، کارهای فلزی ساختمان، ریخته گری، ساخت مصنوعات فلزی، جوشکاری فلزی، تزئینات داخلی چوب، تراشکاری، تعمیر موتور و برق خودرو، پرورش پرندگان زینتی، کشت و کار مکانیزه، تعمیر ماشین‌های ثابت کشاورزی، ایجاد و نگهداری فضای سبز، معماری داخلی، تولید محتوا و انیمیشن میشه.
فرایند انتخاب رشته
در انتها به فرایند انتخاب رشته می‌پردازیم.
۱. ورود به سامانه پادا به آدرس https://pada.medu.ir
۲. انتخاب گزینه مشاهده کارنامه و سپس وارد کردن نام کاربری و رمز عبور.
۳. بعد از ورود به صفحه شخصی باید گزینه ورود کاربران انتخاب بشه.
۴. دریافت فایل اولویت‌بندی با انتخاب گزینه انتخاب رشته پایه نهم و رویت فرم شماره 6 رشته تحصیلی
۵. انتخاب رشته‌ی تحصیلی و همچنین مدرسه تحصیل
مطلب پیشنهادی: مدرسه دولتی، غیرانتفاعی یا نمونه دولتی، کدام بهتر است؟
