افزایش و ایجاد انگیزه برای مطالعه
برای شروع هر کاری و قدم برداشتن تو هر مسیری، اولین چیزی که لازمه، انگیزه شروع و ادامه کار هست. اول از هر چیزی بهتره دلایل بی‌انگیزگی رو با هم بررسی کنیم.
یکی از دلایل اصلی بی‌میل و بی‌انگیزه بودن برای شروع یا ادامه هر کاری، مشخص و رونشن نبودن هدف و مسیر برای فرد هست. به این معنی که اگر شما مطالعه کنکوری رو شروع کردین ولی هیج هدف خاصی مدنظرتون نیست و نمی‌دونید هدف ایده‌آل خودتون برای رتبه یا رشته چی هست، منطقی هست که انگیزه کافی برای مطالعه نداشته باشین. چون وقتی هدف مشخص نیست مسیر هم گنگ و نامفهوم میشه. اگه با یه مثال بخوام بهتون بگم، فرض کنید شما می‌خواین برین مسافرت ولی مشخص نیست به کجا. خب موقع وسیله جمع کردن نمی‌دونید باید چه وسایلی بردارید، اونجا هوا چطوریه، چقدر تو مسیر قراره بمونین، با چه وسیله نقلیه‌ای برید و ….
پس هدف مطالعاتی کنکور که بسیار موضوع مهمتر و تاثیرگذارتریه، تا وقتی به طور روشن و مشخص تعیین نشده باشه، نمی‌تونید انگیزه و روحیه کافی برای مطالعه رو داشته باشید.
از طرفی این هدف باید معقول و منطقی تعیین بشه چرا که اگه زیادی بلند پروازانه تعیین بشه، ممکنه روزای اول خیلی باانگیزه و با ساعت مطالعه بالا شروه کنید، اما چندروزی که بگذره و فاصله بین خودتون و هدف رو حس کنید، انگیزه و روحیه‌تون افت میکنه و به همین علت، ساعت مطالعه‌تون هم شدیدا افت میکنه.
روش‌های موثر برای افزایش انگیزه برای درس خواندن
1- ترجیحا روز رو با درس و مبحث ساده شروع کنید. چون اگه با مطلب سنگین یا درسی که باهاش سخت ارتباط می‌گیرید، روز رو شروع کنید، چون هم با اون درس کند پیش میرید و هم خسته‌تون میکنه، انگیزه مطالعه در ادامه روز رو ازتون می‌گیره. اما درسی که ساده هست و یا به طور کلی شما تو اون درس قوی هستین و باهاش ارتباط خوبی دارین، چون سرعت نسبتا بالایی تو پیشروی و یادگیریش دارین، حس خوبی بهتون میده و انگیزه مطالعه شما رو در ادامه روز حفظ میکنه.
2- فضای مطالعاتی‌تون نظم خاصی داشته باشه. چرا که شلوغی و شلختگی محیط مطالعاتی شما، می‌تونه سردرگمی و شلوغی ذهنی هم براتون ایجاد میکنه و باعث میشه نتونید به راحتی روی مباحث تمرکز کنید، یادگیری میاد پایین و قطعا با پایین اومدن یادگیری، انگیزه مطالعاتی‌تون هم کم میشه.
3- شریک مطالعاتی داشته باشید. اگه بتونید با کسی درس بخونید و به عبارتی شریک مطالعاتی داشته باشید، که انگیزه خوبی برای مطالعه داشته باشه و ویژگی‌های شخصیتی نزدیک به هم داشته باشید. می‌تونید مطالعه با کیفیت و با تمرکزی داشته باشین و وقتی تمرکز مطالعاتی‌تون حفظ شه، یادگیری بهتر و بیشتری خواهید داشت و قطعا انگیزه مطالعه‌تون هم بالا میره.
4- خواب کافی و مناسب داشته باشید. چون اگه خواب مناسب نداشته باشید، روی کارکردهای مغز تاثیر منفی میذاره و قطعا اون کارآمدی که باید رو، متناسب با زمان و انرژی که میذاره، به دست نمیار. برای همین انگیزه فرد هم پایین میاد.
5- برنامه مطالعاتی منظم و منطقی داشته باشید. اگه برنامه ریزی که دارین متناسب با شرایط شخصی و مطالعاتی شما باشه، هم به بهبود یادگیری و پیشرفت شما کمک میکنه هم با توجه به پیشروی و بهبود شرایط، اعتماد به نفس و انگیزه‌تون هم برای ادامه مسیر بهتر میشه.
6- برای مطالعه خودتون زمان بندی و بازه زمانی بذارید. اما اینطور نباشه که مطالب رو بخونید که تموم شه، برای خوندن و درک کردن کطالب مطالعه کنید، نه اینکه توی دوساعت من باید این فصل رو تموم کنم، به هر قیمتی. بازه زمانی تعیین کنید، اما دغدغه‌تون تایم نباشه، یادگیری باشه. حتی اگه یه مقدار بیشتر یا کمتر از زمان تعیین شده تکمیل شه.
7- به ساعت مطالعه منظم و پیوسته برسید. یعنی اینجوری نباشه که یه روز 2 ساعت بخونید یه روز 12 ساعت. سعی کنید ساعت مطالعه‌تون رو یه نظم و روال منظم باشه و افزایش ساعت مطالعه، با یه ریتم آهسته و پیوسته باشه و به عبارتی ساعت مطالعه منظم، تبدیل شه به یه عادت روزانه منظم.
8- تغذیه مناسب و کافی داشته باشید و از خوردن مواد غذایی که ارزش غذایی پایینی دارن و غذاهای سریع و … تا جایی که میشه خودداری کنید، چرا که تغذیه روی عملکرد موثر بدن و ذهن تاثیر بسیار زیادی داره. اگه تغذیه مناسب نباشه، یادگیری پایین میاد و با پایین اومدن یادگیری و کارآمدی، انگیزه مطالعه فرد میاد پایین.
8-اینکه ورزش منظم هم داشته باشی، خیلی رو روال مطالعاتی شما تاثیرگذاره. لازم نیست حتما باشگاه برید یا ورزش سنگین داشته باشین، چند دقیقه پیاده روی منظم روزانه روی روحیه و ذهن شما تاثیر خودش رو میذاره. چرا که ورزش کردن، هورمون‌هایی رو توی بدن و مغز شما ترشح میکنه که تاثیر بسیار خوبی روی روند مطالعاتی و یادگیری شما داره.
9- بیشتر از اینکه روی نتیجه و هدف نهایی تمرکز و فکر و انرژی بذارید، روی مسیر و روند وقت و انرژی‌تون رو بذارید. چرا که تمرکز رو نتیجه نهایی، اونم وقتی شما هنوز مطالعه‌تون به نصف نرسیده باشه، می‌تونه استرس زیادی برای شما همراه داشته باشه. اما وقتی هدف‌ها رو خورد می‌کنید و روی مسیر و رسیدن به اون خرده هداف تمرکز میذارید، آرامش فکری بیشتری دارید چون می‌تونید برای اون هد‌ف‌های کوچیک وقت کافی بذارید و در عمل هم می‌تونید تغییر و نتیجه رو تو بازه زمانی کوتاهی حس کنید.
10- سعی کنید عوامل مزاحم و حواسپرتی رو تا جایی که میشه از اطرافتون حذف کنید. مثلا تلفن همراه رو ترجیحا از دم دستتون برداید یا حداقل ساینت باشه و نت‌تون خاموش باشه، توی محیط کم سر و صداتری مطالعه کنید. ترجیحا نزدیک تلویزیون یا وسط جمع مطالعه نکنید.
11- گاهی اوقات ممکنه مسائلی مثل وسواس مطالعاتی یا اضطراب وجود داشته باشه و روند مطالعاتی شما رو تحت تاثیر قرار بده. برای اینطور موارد، بهتره که به متخصص روانشناس مراجعه کنید، چرا که این مسائل لازمه حل بشن تا شما بتونید به راحتی روند مطالعاتی‌تون رو پیش ببرید.
افزایش انگیزه در دوران کنکور
رقیب داشتن خیلی تاثیر خوبی روی روند شما میذاره. اگه مدرسه میرید، حتما با بچه‌هایی که توی رشته‌تون سطح بالا هستن، ارتباط داشته باشین و برنامه و اهداف‌تون رو با هم پیش ببرید و سعی کنید رقابت سالمی با هم داشته باشید تا بتونید هم طعم برد و پیروزی رو بچشید و درس خوندن براتون جذاب بشه و هم اینکه به اصطلاح درجا نزنید و به سطحی که هستید راضی نشین.
اگه مدرسه نمیرید، حتما توی آزمون‌ها شرکت کنید که فضای رقابتی براتون ایجاد شه. اگر آزمون هم به هر دلیلی نمی‌تونید، دوستی داشته باشید که با هم روند رقابتی پیش ببرید. اگه هیچ کدوم هم اوکی نشد، می‌تونید با «خود قبلی‌تون» رقابت کنید. مثلا میانگین درصد و تعداد تستایی که توی یه هفه گذشته زدید رو محاسبه کنید و برای هفته بعد، 5 درصد پیشرفت رو هدف گذاری کنید و هر هفته نسبت به هفته قبل، 5 درصد پیشرفت کنید. هفته‌ای 5 درصد پیشرفت نسب به قبل، توی هر بازه‌ای که باشید، توی یه مدت زمانی 3-4 ماهه تغییر بسیار محسوسی ایجاد میشه.
جلوگیری از مطالعه نوسانی کنکور
1-ثبت عملکرد روزانه: اگه مطالعه روانه‌تون رو از نظر تایم و حجم مطالعاتی و میزان تست زنی ثبت کنید، روزای بعدی هم تلاشتون رو می‌کنید که حداقل به اون حدنصاب برسید و یه کوچولو بهتر از قبل هم بشی. همین موضوع باعث میشه نوسان مطالعاتی کمتری داشته باشین و مطالعه‌تون توی یه روند منظم و پیوسته قرار داشته باشه.
2-افزایش تنوع برنامه مطالعاتی: اگه تمام روز یا بخش قابل توجهی از برنامه مطلعات‌تون تو یه روز رو اختصاص بدید به یه درس خاص و همش همون درس رو بخونین، ذهن‌تون خسته میشه و یادگیری کند میشه و پایین میاد. پس باید برنامه متعادلی داشته باشین که نه تعداد درسا اونقدر کم باشه که ذهن‌تون خسته بشه نه انقدر زیاد باشه که با توجه به تایم مطالعاتی‌تون، از هر درس ملحث خاصی رو نتونید پیش ببرید.
3-داشتن برنامه ریزی استاندارد: اگه برنامه ریزی‌تون از نظر اصول صحیح و منطقی برنامه ریزی، استاندارد باشه، مطالعه‌تون تو یه شیب آروم و منطقی پیش میره.
روش‌های ثابت شده برای مطالعه موثر که موفقیت شما را تضمین میکند
1-از منابع چاپی استفاده کنید. وسایل الکترونیکی مثل گوشی و تبلت حمل و نقلش راحته ولی مشکلات دیگه ایجاد میکنه. یادگیری از صفحه رایانه سخت تره و تکرار بیشتر نیاز داره
2-اطلاعات رو به حافظه بلند مدت منتقل کنید. مرور و خلاصه نویسی رو تو برنامه‌تون قرار بدید چرا که نمیشه مطالب با هر کیفیت و هر میزان زمانی که گذاشته بشه، بازم اگه مرور نشه، کم کم به فراموشی سپرده میشه. اما اگه خلاصه نویسی و به طور کلی ابزار مرور داشته باشین، می‌تونین مرور کنین و مطالب رو از حافظه کوتاه مدتبه حافظه بلند مدت منتقل کنید.
یکی دیگه از راه های انتقال اطلاعات به حافظه بلند مدت، مرتبط کردن اطلاعات به همدیگه هست و اینکه مطالب رو به هم وصل کنین و در ارتباط با هم مطالب رو مطالعه کنین تا به صورت زنجیره‌ای توی ذهن‌تون تثبیت بشه.
4-تنظیم خواب: داشتن خواب منظم و مناسب، باعث عملکرد بهتر ذهن و بدن میشه و قطعا مطالعه رو کارآمدتر میکنه. اگه خواب منظمی ندارین حتما تنظیم خواب رو تو اولویت قرار بدید.
5-دنبال نکردن اخبار: متاسفانه توی چندسال اخیر، با توجه به تغییراتی که توی کنکور ایجاد شدهف دائما خبرای مختلفی به گوش میرسه که باعث میشه حواس شما رو از مطالعه پرت کنه و روی تمرکز و انگیزه و روند مطالعاتی‌تون تاثیر منفی بذاره. پس تا جایی که میشه خودتون اصلا اخبار این حوزه و هر موضوع دیگه‌ای که ذهن‌تون رو درگیر میکنه رو دنبال نکنین و از خانواده بخواین اخباری که مهم و موثق هست و نیازه که بدونید رو به اطلاع شما برسونن.
چگونه انگیزه مطالعه را افزایش دهیم؟
1-تحسین و تشویق و پاداش: برای هر پیشرفت کوچیکی به خودتون افتخار کنید. برای خودتون هدیه بگیرید. به خودتون پاداش بدید و برای خودتون و پیشرفتی که داشتید، ارزش قائل باشید.
2-تعیین اهداف قابل دسترسی: اگه هدف‌هایی برای خودتون ایجاد کنید که قابل دسترسی باشن و به عبارتی هدف نهایی رو به یه سری هدفای کوچیک تقسیم بندی کنید که تو بازه زمانی‌های کوتاه بتونید بهشون برسید، تاثیر بسیار مثبتی روی انگیزه مطالعاتی‌تون میذاره.
3-افتخار به دستاوردها: با خودتون مهربون باشید و به هر چیزی که به دست میارید افتخار کنید. یعنی به جای اینکه بخاطر چیزایی که هنوز بهشون دست پیدا نکردید خودتونو سرزنش کنید، بخاطر چیزایی که به دست آوردید به خودتون افتخار کنید تا اتماد به نفس‌تون بالا بره.
